•Ներկայացրե՛ք և բնութագրե՛ք նախնադարի փուլերը, ի՞նչ զարգացում/փոփոխություն նկատվեց փուլերից յուրաքանչյուրում։

Նախնադարն ունի երեք մաս։ Դրանք են հին քարե դար, միջին քարե դար և նոր քարե դար։

• Մի քանի նապադասությամբ պատմե՛ք Հայկական լեռնաշխարհի մասին։

Հայկական լեռնաշխարհի մեջ է մտնում այժմյան Հայաստանի ամբողջ տարածքը։ Հայկական լեռնաշխարը կոչվում է Հայկական լեռնաշխարհ այն պատճառով, որ Հայկական լեռնաշխարհում շատ էին լեռները և լեռնաշղթաները։

• Ի՞նչ գործոններ են հարկավոր պետության ստեղծման համար։ Ի՞նչ է պետությունը։

Պետությունը դա կազմվում է շատ ցեղերի միավորումներից կամ էլ մարդիկ մի լեզվով են խոսում և միավորվում դառնում մի երկիր։

• Ներկայացրե՛ք վաղ պետական կազմավորումները

Հայկական առաջին պետական կազմավորումը դա Արատտան է, մի գրավոր սեպագրության մեջ հիշատակվում է այդ մասին, Հիշատակումը կապված է Ուրուքի երկու վաղ թագավորներ Էնմերկարի և Լուգալբանդայի հետ, որոնք նաև կան Շումերի թագավորների ցանկում։

• Ե՞րբ և ի՞նչ հանգամանքներում է ձևավորվել Վանի թագավորությունը։

Վանի թագավորությունը եղել է Մ.թ.ա. 859 – Մ.թ.ա. 590, այս դեպքի մասին 5-րդ դարի հայ պատմիչներից մեկը գրել է։ Նա պատմում է, որ երկու եղբայրները իրենց հորը՝ սպանելուց հետո «փախան եկան մեզ մոտ»։ Պարզ է, որ գրելով «մեզ մոտ»՝ նկատի ուներ իր հայրենիքը։ Ուրեմն, ըստ պատմիչի, երկու եղբայրները եկել են Վան։

Լրացուցիչ առաջադրանքներ՝ 414; 415-բ,դ,զ; 416-բ,դ,զ,ը; 429; 430-բ,դ

414. x թիվը դրակա՞ն է, թե՞ բացասական, եթե`
ա) x > 0,

Պատ․՝ դրական

բ) x < 0:

Պատ․՝ բացասական

415. Աճման կարգով թվարկե՛ք ամբողջ թվերը.

բ) –10-ից մինչև –3-ը,

-10, -9, -8, -7, -6, -5, -4, -3,

դ) –20-ից մինչև –10-ը,

-20, -19, -18, -17, -16, -15, -14, -13, -12, -11, -10

զ) –45-ից մինչև –40-ը։

-45, -44, -43, -42, -41, -40

416. Համեմատե՛ք ամբողջ թվերը.

բ) –4 և 2,

-4 < 2

դ) –1 և 1,

-1 < 1

զ) –16 և –12,

16 < 12

429. Գրե՛ք բոլոր միանիշ ամբողջ թվերը

Պատ․՝ -9, -8, -7, -6, -5, -4, -3, -2, -1, 0, 1, 2, 3, 4, 5, 6, 7, 8, 9,

430. Շրջանը սահմանագծող շրջանագծի երկարությունը 72 սմ է։ Գտե՛ք
     այդ շրջանի սեկտորի աղեղի երկարությունը, եթե սեկտորի
     անկյունը՝ բ) 10^o

360:72=10:x

72×10=720

720:360=2սմ

Պատ․՝ 2սմ

դ) 5^o

360:72=5:x

5×72=360

360:360=1սմ

Պատ․՝ 1սմ

Տեսություն՝

Ամբողջ թվերի համեմատումը

Դիտարկենք երեք իրավիճակ:

Առաջին իրավիճակ: Երեկ օդի ջերմաստիճանը −27°С էր, իսկ այսօր ջերմաչափը ցույց է տալիս −20°С:

Երեկ ավելի ցուրտ էր, քան այսօր: −27 թիվը փոքր է −20 թվից, ինչը գրում են այսպես՝ −27<−20

Նկատենք, որ, եթե համեմատեինք այդ թվերի մոդուլները, ապա անհավասարության նշանը կլիներ հակառակը՝ >

|−27|>|−20|

27>20

Երկու բացասական թվերից փոքր է այն թիվը, որի մոդուլն ավելի մեծ է:

Օրինակ

−24<−24<−1 

Երկրորդ իրավիճակ: Երեկ ջերմաչափը ցույց էր տալիս −4°С, իսկ այսօր բարձրացավ մինչև 0°С

Երեկ ավելի ցուրտ էր, քան՝ այսօր: −4 թիվը փոքր է 0-ից կամ −4<0

Զրոն մեծ է ցանկացած բացասական թվից և փոքր է ցանկացած դրական թվից:

Օրինակ

−24<0−1<02>015>0 

Երրորդ իրավիճակ: Երեկ ջերմաչափը ցույց էր տալիս −7°С, իսկ այսօր ջերմաստիճանը բարձրացավ մինչև 3°С

Երեկ ավելի ցուրտ էր, քան՝ այսօր: −7 թիվը փոքր է 3 թվից կամ −7<3

Ցանկացած բացասական թիվ փոքր է ցանկացած դրական թվից:

Օրինակ

−24<1

−1<4

Դասարանական առաջադրանքներ՝ 413; 415-ա,գ,ե; 416-ա,գ,ե; 430-ա,գ

413. Երկու ամբողջ թվերից ո՞րն է ավելի մեծ.
ա) դրակա՞ն թիվը, թե՞ զրոն, դրական թիվը
բ) բացասակա՞ն թիվը, թե՞ զրոն, զրոն
գ) դրակա՞ն թիվը, թե՞ բացասական։ դրական

415. Աճման կարգով թվարկե՛ք ամբողջ թվերը.

ա) –2-ից մինչև 7-ը,

-2, -1, 0, +1, +2, +3, +4, +5, +6, +7

գ) –6-ից մինչև 5-ը,

-6, -5, -4, -3, -2, -1, 0, 1, 2, 3, 4, 5,

ե) –4-ից մինչև 0-ն,

-4, -3, -2, -1, 0

416. Համեմատե՛ք ամբողջ թվերը.

ա) 0 և –3,

0 > -3

գ) –3 և –10,

-3 > -10

ե) 5 և –3,

+5 > -3

430. Շրջանը սահմանագծող շրջանագծի երկարությունը 72 սմ է։ Գտե՛ք
այդ շրջանի սեկտորի աղեղի երկարությունը, եթե սեկտորի
անկյունը՝

ա) 90^o է

360:72=90:x

90×72=6480

6480:360=18սմ

Պատ․՝ 18 սմ

գ) 45^o է

360:72=45:x

72×45=3240

3240:360=9սմ

Պատ․՝ 9սմ